رسانه مدیاتی – توکن غیر مثلی یا «Non-fungible token» که به اختصار آن را NFT مینامند یک نوع دارایی دیجیتال منحصر به فرد به شمار میرود. اتریوم و سایر ارزهای دیجیتال دیگر که مثلی هستند واحدهای تعویضپذیر دارند. اما هر واحد NFT ویژگیهای خاصی دارد که باعث متمایز بودن آن از واحدهای دیگر میشود.
قیمت لحظه ای بیت کوین و ارزهای دیجیتال
NFT چیست؟
برای آن که واضحتر توضبح دهیم که NFT چیست و چه کاربردهایی دارد تفاوتهای توکن مثلی یا تعویضپذیر بودن و غیرمثلی یا غیرقابل تعویض بودن را بیان میکنیم.
یک کالا یا پول در اقتصاد در حالی مثلی یا تعویضپذیر (Fungible) به شمار میرود که واحدهای آن با یکدیگر قابل تعویض باشند و نتوان هیچکدام از آنها را کمارزشتر یا با ارزشتر از دیگری دانست. اما داراییهای غیرمثلی (Non-fungible) دورتادور ما را فرا گرفتهاند. بهطور کلی میتوان گفت هر چیزی که ابزار مبادله نباشد، غیرمثلی است.
اما منظور از یک توکن غیرمثلی یا NFT، یک دارایی دیجیتال (مشابه ارز دیجیتال) است که کمیاب و منحصربهفرد است و روی بلاک چین ذخیره و جابهجا میشود. آیتمهای بازیهای کامپیوتری، اقلام کلکسیونی، آثار هنری دیجیتال، بلیط رویدادهای مختلف، نام دامنهها، یک خانه که بهصورت توکن درآمده و … در دسته توکنهای غیرمثلی قرار میگیرند.
در این راستا مالکیت توکنهای غیرمثلی روی بلاک چین ثبت میشود. بلاک چین بهزبان ساده یک دفتر دیجیتال برای ذخیره اطلاعات است. اطلاعات ثبتشده روی بلاک چین میان همه کامپیوترهای متصل، به اشتراک گذاشته میشود و نمیتوان آنها را تغییر داد. در نتیجه با درنظرگرفتن امنیت و تغییرناپذیری بلاک چینها، مالکیت یک توکن غیرمثلی، معنای واقعی پیدا میکند.
ویژگیهای NFT
NFT یا توکنهای غیرمثلی سه ویژگی مهم دارند که باعث تمایز آنها با سایر ارزهای دیجیتالی میشود. این ویژگیها عبارتاند از:
۱- خاص و منحصربهفرد
NFT یا توکن غیرمثلی همانطور که از نام آن مشخص است ویژه و منحصربهفرد هستند. به بیان سادهتر هر کدام از آنها ویژگیهای خاصی دارند که در توکنهای دیگر مشاهده نمیشود.
۲- نادر بودن
یکی از ویژگیهای NFT ها این است که کمیاب و نادر هستند. این ویژگی بسیار جذاب است؛ زیرا توسعهدهندگان میتوانند بهصورت نامحدود واحدهای توکن ایجاد کنند، اما آنها معمولا ترجیح میدهند کمیابی توکنهای غیرمثلی خود را تا حد زیادی افزایش دهند. از برخی توکنهای غیرمثلی فقط یک عدد ساخته میشود.
۳- قابل تقسیم نبودن
برای خرید بیت کوین نیاز نیست که حتما یک واحد کامل بیت کوین بخرد؛ زیرا این ارز دیجیتال تا هشت رقم اعشار قابلتقسیم است و بهعنوان مثال میتوان ۰.۰۰۱ از یک بیت کوین را خریداری کرد. اما در مقابل، NFTها قابلتقسیم نیستند و تنها بهصورت یک واحد کامل جابهجا میشوند. شما نمیتوانید مثلاً ۰.۰۱ از یک بلیط یا ۰.۰۱ از یک آیتم بازی را بخرید.
مزایای مهم NFT
برخی از مزایای مهم NFT ها عبارتاند از:
۱- مالکیت حقیقی
فناوری بلاک چین با استفاده از توزیع داده و رمزنگاری به کاربران مالکیت واقعی میدهد.
۲- قابلیت انتقال و معامله
توکنهای غیرمثلی میتوانند در کوتاهترین زمان و به راحتی روی کیف پولهای دیجیتالی در موبایل و کامپیوتر شخصی منتقل و در صرافیها معامله شوند. با کمک این نوآوری خیلی راحت میتوانید یک آیتم بازی، بلیط و داراییهای دیگر را با پول واقعی بفروشید یا آنها را در بازار آزاد از سایر کاربران بخرید.
موارد کاربرد NFT
۱- هنر دیجیتال
محافظت از کپی رایت یا همان حق نشر همیشه برای هنرمندانی که در عرصه دیجیتال فعالیت میکنند، یک چالش اساسی بوده است و در حال حاضر سرقت آثار هنری در دنیای دیجیتال به سادگی انجام میشود. از طرف دیگر، با استفاده از نوآوری NFT یک نفر میتواند یک اثر هنری را خریداری کرده و در یک فضای دیجیتال به رخ دیگران بکشد. با استفاده از بلاک چین، مالکیت فرد (کلید خصوصی) بر اثر هنری اثبات میشود. با حذفشدن واسطهها هنرمندان هم میتوانند سود بیشتری کسب کنند.
۲- ایجاد داراییهای دیجیتال کلکسیونی
یکی دیگر از کاربردهای اصلی توکنهای غیرمثلی ایجاد کردن داراییهای دیجیتال کلکسیونی است. برای مثال یک کارت خاص فوتبال از بازیکن مورد علاقه شما که فقط یکی از آن وجود دارد، میتواند بهصورت توکن در اختیار شما باشد و هر روز شاهد افزایش ارزش آن باشید.
۳- بازی
کاربران امروزه در بازیهای کامپیوتری نمیتوانند بهعنوان مثال یک سلاح یا یک لباس (اسکین) خاص را بفروشند. اما اگر آیتمهای بازی را به توکن تبدیل کنیم، خیلی راحت میتوان آنها را حتی در خارج از بازی و در صرافیهای آنلاین در قبال پول یا ارزهای دیجیتال دیگر به فروش رساند. بازیهای مبتنی بر بلاک چین بهسرعت در حال گسترش هستند و توکنهای غیرمثلی جزء جداییناپذیر آنها خواهند بود.
۴- داراییهای مجازی
تیم Ethereum Name Service که دامنه .ETH را ارائه میدهد، این دامنهها را به توکنهای غیرمثلی تبدیل کرده است. در این راستا مالکیت این دامنهها تضمین شده است؛ برخلاف دامنههای متمرکز که شرکتهای متمرکز مالکشان هستند. همچنین بهراحتی و بدون نیاز به واسطه میتوان این دامنهها را معامله یا منتقل کرد.
۵- تبدیل داراییهای دنیای واقعی به توکن
به کمک نوآوری NFTها و بلاک چین میتوان یک خانه، زمین یا سایر داراییها در دنیای واقعی را به توکن تبدیل کرد و به این ترتیب معاملات این داراییها بهسادگی ارسال یک پیامک خواهد بود. با این وجود، هنوز اغلب مراجع قضایی و حقوقی این توکنها را به رسمیت نمیشناسند و از طرفی چالشهای فنی فراوانی نیز وجود دارد. در نتیجه میتوان گفت برای رسیدن به روزی که فردی توکن خانهاش را در گوشی موبایل خود داشته باشد، راه طولانی در پیش است.
۶- هویت
هر فردی ویژگیها و صفات منحصربهفرد خود را دارند. برای مثال ویژگیهایی مانند ظاهر، وضعیت تحصیلات، سوابق پزشکی و سایر ویژگیهای ما با سایر افراد تفاوت دارد. توکنهای غیرمثلی میتوانند همه این موارد را بهصورت دیجیتالی در بیاورند و کنترل واقعی دادههای ما را به خودمان بسپارند.
بیشتر بخوانید: «حمایت چین از بیت کوین با هدف ضعیف کردن دلار»
